ALKMAAR - In 2020 moet vijftig procent van de selectie uit zelf opgeleide spelers bestaan. Dat is het doel van de AZ jeugdopleiding, iets wat vorig jaar al werd gehaald. Het is echter geen reden om achterover te leunen. De club wil meer en gaat voor meer.

Op het AFAS trainingscomplex hebben we een afspraak met Paul Brandenburg. Sinds 2015 is hij actief als Hoofd Jeugdopleiding bij AZ, de club waar hij ook al jaren actief was als jeugdtrainer en coördinator van de AZ voetbalschool. Iets later dan afgesproken komt de Heerhugowaarder aanlopen. Er moest even een bespreking worden afgerond door de man die een week eerder nog in het buitenland zat voor zijn werk. Zijn functie bij de Alkmaarse profclub is niet geschikt voor iemand met een 9 tot 5 mentaliteit, maar na drie jaar kan Brandenburg wel stellen dat hij er blij mee is. ‘Ik ben begonnen bij AFC’34 als jeugdtrainer. In de amateurwereld heb ik alle teams mogen trainen. Bij AZ heb ik eerst als jeugdtrainer mogen gewerkt combinatie met coördinator van de voetbalschool. Ik heb van mijn hobby mijn beroep kunnen maken.’

In zijn loopbaan deed Brandenburg de nodige ervaring op. In het jeugdvoetbal, met de omgeving en het leidinggeven. Daarnaast volgde hij vier jaar lang een opleiding aan de PABO. ‘Dat is gewoon heel waardevol. Dan leer je hoe je bij mensen binnenkomt, hoe mensen reageren op prikkels en hoe je een team vooruit krijgt.’

In 2015 maakte de huidige Hoofd Jeugdopleiding als opvolger van Aloys Wijnker een sprong in het diepe. Wel zat hij veelvuldig met Wijnker en volgde een cursus Hoofd Jeugdopleiding pro om te ontdekken wat het vak allemaal inhoudt. In deze functie krijg je immers ook te maken met dingen als bijvoorbeeld financiën, vervoer en sponsoring. ‘Dat is leuk en nog iedere dag een uitdaging. Ik mis wel het gevoel van een eigen team, maar eigenlijk heb ik er nu negen. Ik bewaak of de rode draad (visie op voetbal, talent en leren) ook daadwerkelijk wordt uitgevoerd.’

TALENT
Vanuit zijn kantoor heeft Brandenburg uitzicht over de velden van het trainingscomplex. Op het hoofdveld is een jeugdteam bezig met een training waarin zij volledig inzetten om zich te ontwikkelen. Dat is ook wat AZ wil. Zoveel mogelijk spelers van het complex in Wijdewormer naar het AFAS Stadion in Alkmaar brengen. Dat er momenteel dertien zelf opgeleide spelers in de A-selectie zitten is mooi, maar daarmee is de honger nog lang niet gestild. De droom van jeugdspelers om het eerste elftal te halen is immers net zo goed de droom van de club. In de afgelopen jaren stroomden vele spelers door en ook nu kloppen er meerdere nadrukkelijk op de deur van de hoofdmacht.

VISIE
Binnen de jeugdopleiding van AZ wordt er gewerkt met een duidelijke visie. Tactiek is tot de onder 16 een verboden woord. Het doel is helder, maar de manier waarop en door wie niet. Wel wordt er gewerkt met vaste spelintenties en spelprincipes. Het gaat er niet om op welke manier het gebeurd, wel wat het moet opleveren. De club wil op die manier complete spelers afleveren bij het eerste elftal. ‘Wij willen spelers opleiden die eigen keuzes kunnen maken. Ze moeten zelf gaan ontdekken, dat is voor de lange termijn veel beter. Het gaat niet om het systeem, maar om de ruimtes en mogelijkheden: we willen spelbegrip ontwikkelen. Daarnaast werken we met verschillende ondergronden. Op het moment dat ik kinderen continue op kunstgras uitdaag moet je jezelf afvragen of je ze nog wel uitdaagt’, aldus Brandenburg. ‘Op andere ondergronden zoals zand en asfalt gaat de bal anders en moeten ze zich telkens aanpassen. Een van de factoren in talent is aanpassingsvermogen. Bij iedere training is de trainer bezig om de omstandigheden te veranderen waardoor spelers continue getriggerd worden om na te denken.’

Ook qua posities zullen spelers zich moeten aanpassen. Tot en met onder 14 wordt er nog veel gewisseld van posities. ‘Als ik in onder 11 zeg dat iemand verdediger is dan gaat hij er naar handelen en dan haal je creativiteit bij hem weg.’

Terwijl er inmiddels al twee collega’s bij Brandenburg hebben aangeklopt om iets te overleggen komen de krantenknipsels die aan de muur hangen ter sprake. Hierin wordt aandacht gegeven aan de Europese tripjes die de jeugdteams maken. Het is iets waar veel waarde aan wordt gehecht door de club. Zo werden er al toernooien afgewerkt in landen als Qatar en Georgië. ‘Je krijgt daarmee te maken met andere speelwijzen en andere culturen’, vervolgt Brandenburg. Het is een manier om Europese weken na te bootsen. Het doel is immers om met het vlaggenschip ieder jaar Europees voetbal te halen en dat is iets waar de jeugdspelers door middel van buitenlandse wedstrijden al voor kunnen worden klaargestoomd. ‘Daar ervaren ze voetbal op een hele andere en interessante manier. Bijvoorbeeld hoe ze in Georgië spelhervattingen beleven. Ook in Egypte, daar heb ik een team vijftig minuten geconcentreerd corners zien oefenen. Daar komen veel doelpunten uit en het is te trainen.’

Het zijn mooie voorbeelden die de gretigheid van de opleiding tekenen. Altijd meer willen. Het antwoord op de vraag wat de droom van Brandenburg: ‘Met elf zelf opgeleide spelers de Champions League winnen.’ is misschien niet reëel, maar wel iets waar dagelijks keihard voor wordt gewerkt. Daarnaast zijn de buitenlandse avonturen een mooie kans om elkaar écht te leren kennen. Voor de Hoofd Jeugdopleiding van AZ is het daarnaast een kans om in de keuken van andere clubs te kijken. Zo ook begin oktober toen hij met een jeugdteam in Engeland was om deel te nemen aan de Premier League cup. Daar maakte hij kennis met de werkwijze van Engelse topclubs.

OP ANDERE MANIER CONCURREREN
Het zijn clubs waar AZ zich voorlopig niet mee kan meten. Geld regeert, ook in Nederland. ‘Voor het geld zullen ze niet als eerste aankloppen bij AZ, maar waar wij mee kunnen concurreren is een andere denkwijze, een andere manier van aanpak en begeleiding van talent.’ Het perspectief is er immers wel. Nadat de beloften van de club naar de Keuken Kampioen Divisie promoveerde nam dat perspectief met honderd procent toe. De jeugd ziet momenteel dertien zelf opgeleide spelers in de A-selectie rondlopen en in het tweede team spelen er slechts twee man die van buitenaf zijn gekomen. Daarnaast zijn voetballers als Jeremain Lens en Heerhugowaarder Wesley Hoedt het bewijs dat je ook na AZ ver kan komen. Op dit moment zijn het jongens als Teun Koopmeiners, Guus Til en Myron Boadu die kunnen worden aangedragen als voorbeelden van de kans die je als jeugdspeler hebt.

In zijn periode bij AZ maakte Brandenburg veelvuldig mee dat jeugdspelers al kozen voor een langer verblijf in Alkmaar/ Wijdewormer. Grote buitenlandse clubs zitten wekelijks op de tribune, maar er werd dus meermaals naast het net gevist door de grootheden uit het hedendaagse voetbal. De kans dat het Sport De toekomst over uitbreiden en keuzes maken profvoetbal gehaald wordt is immers groot en inmiddels zien de jonge talenten ook dat er eerste elftal spelers hun debuut hebben gemaakt bij het Nederlands elftal en er ook vele worden geselecteerd voor de jeugdelftallen van Oranje.

NORM
‘Calvin Stengs is de norm’, zegt Brandenburg. ‘Hij is direct in het eerste gekomen, had direct invloed op het resultaat en maakte het verschil. Ook Myron Boadu is een mooi voorbeeld, hij kon meteen mee. Dat betekent iets voor je programma en de manier van opleiden. We kijken wat er nodig is om jongens op dat niveau te krijgen.

Met die norm wil de jeugdopleiding spelers afleveren die direct een toegevoegde waarde zijn. Daarmee hoopt het sportief gezien een stap te kunnen maken. ‘Ik ben er heilig van overtuigd dat er de komende jaren steeds meer jongens, aangevuld met spelers uit het buitenland of de Keuken Kampioen Divisie, kunnen meedoen om de prijzen. Het is niet toevallig dat we de afgelopen jaren continue derde eindigen of de bekerfinale halen. Wij moeten zorgen dat de jongens er klaar voor zijn’, aldus de ambitieuze AZ man. ‘Ik wil geeneens de top drie aanvallen, wij kunnen voor de prijzen spelen.'

Uitbreiding AFAS trainingscomplex
Inmiddels zit AZ al ruim twee jaar op het AFAS trainingscomplex in Wijdewormer. Hoewel Brandenburg, en ongetwijfeld meer van zijn collega’s, het liever in Alkmaar had gehad is het een fraaie accommodatie. Uiteindelijk is er voor deze locatie gekozen door de Alkmaarders. Ook met het oog op uitbreidingsmogelijkheden.

Een ander pluspunt is dat alles op één locatie is. Trainingsmogelijkheden, maar ook ruimtes voor ontspanning en kantoren voor de directie, technische staf en andere werknemers van AZ. Zo blijven de lijntjes kort. Het is weliswaar een Eredivisie club, maar niet van die omvang dat er vele lagen zitten tussen de verschillende afdelingen. Zo kan Brandenburg met enkele stappen al bij het kantoor van de directie of de hoofdtrainer zijn. ‘Het is een geweldig complex.’

Momenteel wordt het al uitgebreid. Zo komt er een binnen hal, maar wil de club meer. Herstel, rust-, en ontspan ruimtes staan onder meer op het verlanglijstje. Maar ook andere ondergronden waar op kan worden getraind en extra krachtruimte zijn wensen. ‘De luxe maakt niet het verschil, maar het draagt er toe bij dat we beter ons werk kunnen doen. Uiteindelijk wordt het verschil gemaakt door de mensen.’

Keuzes maken
Als Hoofd Jeugdopleiding moet Brandenburg samen met zijn team keuzes maken. Welke spelers gaan door en welke spelers worden toch te licht bevonden. Vooral bij de stap van onder 17 naar onder 19 wordt het een uitdaging. Tyro Nimmermeer is een speler die vorig jaar werd medegedeeld dat een vertrek het beste was en in september een contract tekende bij het Italiaanse Lazio. Een ander voorbeeld is Kelvin Oxfoort die na zijn periode bij AZ via FC Twente bij FC Volendam terecht kwam. Spelers waar Brandenburg nog contact mee heeft. ‘Er moet perspectief zijn voor een speler. Als dat er niet is dan proberen we de speler zo goed mogelijk te helpen hun droom op een andere manier te verwezenlijken.’

Keuzes pakken ook goed uit. Daar noemt Brandenburg de huidige aanvoerder Guus Til als voorbeeld. ‘Guus is altijd een kleintje geweest en onder de radar gebleven van de Nederlandse jeugdelftallen. In onder 15 en onder 16 had hij weinig invloed op het resultaat, maar hij had wel potentie. Nu heeft hij zijn debuut gemaakt in Oranje. Dat het nu zo snel en zulke mooie stappen maakt konden we alleen maar van dromen.’

Ook Stengs is een voorbeeld. Toen hij naar onder 17 moest doubleerde hij nog een jaar in onder 16. Het jaar erop moest de aanvaller direct naar onder 19 waarna hij een jaar later bij jong AZ terecht kwam. ‘Daarna maakte hij zijn debuut in het eerste. Zo snel kan het gaan.’